Tractie ondersteunt groepen die werken aan sociale en politieke verandering. Op hun beurt zijn de trainers van Tractie zelf actief in uiteenlopende sociale bewegingen en grassroots groepen. Trainers Ike en Ewoud spelen een actieve rol in de campagne Tegengas, die zich tegen de bouw van nieuwe gascentrales verzet. We praten met hen over de campagne en hoe zij die als trainer versterken.

Al in 2003 besliste ons land om geleidelijk uit kernenergie te stappen. Tegen 2025 moeten ook de jongste kerncentrales dicht. In de context van de stijgende energieprijzen laait het debat over onze toekomstige energievoorziening opnieuw hoog op. De huidige regering wil nieuwe gascentrales bouwen. Voor acht gascentrales liggen plannen klaar. De campagne Tegengas verzet zich tegen die plannen.

Wat willen jullie met de campagne Tegengas bereiken?

Ewoud: “Wij steunen de uitstap uit kernenergie tegen 2025. Maar we verzetten ons tegen nieuwe fossiele gascentrales en de subsidies die ze zouden krijgen. Die gascentrales zijn immers geen duurzaam alternatief. De transitie naar duurzame energie moet bovendien op een sociaal rechtvaardige manier gebeuren, waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Vandaag wordt het energiebeleid geschreven op maat van de grote energiebedrijven. Maar die bedrijven liggen niet wakker van het klimaat. Zij kijken naar hun winstcijfers. Dat mensen hun energiefactuur niet kunnen betalen is hun zorg niet.”

Ike: “De stijging van de gasprijzen en de impact daarvan op de energiefactuur maakt deze discussie hoogst relevant. Het is pervers om bedrijven die al woekerwinsten maken, extra te subsidiëren voor vervuilende energie. Het is niet aan ons om een gedetailleerde blauwdruk te leveren voor een energiebeleid. Wij zijn niet de experts die de energievoorziening van een heel land kunnen plannen. Wij willen de discussie doen kantelen. We moeten zo snel mogelijk van fossiele energie af. Ook als de kerncentrales sluiten, kunnen we zonder nieuwe fossiele gascentrales. Dat zeggen wij niet alleen, ook energieregulator CREG stelt dat. Het energieverbruik moet omlaag. De dominante manier van denken stelt economische groei voorop, waardoor je ook steeds meer energie nodig hebt.”

Ewoud: “Het uitgangspunt van het beleid vandaag is dat de energiebehoefte steeds maar groter zal worden. Op die manier kan je het aandeel duurzame energie wel vergroten, maar als die het tempo van de groeiende behoefte niet volgt, zal duurzame energie nooit fossiele energiebronnen of nucleaire energie vervangen, maar die alleen maar aanvullen. We moeten dus ook de dwang van economische groei in vraag durven stellen.”

Kunnen gascentrales dan geen rol spelen in de overgang naar duurzame energie?

Ewoud: “Nieuwe fossiele gascentrales worden voorgesteld als een overgangsmaatregel. De energiebedrijven vertellen ons dat gas minder vervuilend is en klimaatvriendelijker dan steenkool. Maar bij de ontginning, transport en verwerking van aardgas komen aanzienlijke hoeveelheden methaangas vrij, dat 80 tot 100 keer meer aan het broeikaseffect bijdraagt dan CO2. Gas is dus even schadelijk voor het klimaat als steenkool. Bovendien klinken investeringen in gascentrales ons voor twintig tot dertig jaar vast aan infrastructuur die klimaatontwrichting veroorzaakt.”

Ike: “Alle studies over klimaatverandering wijzen er op dat er geen broeikasgasuitstoot meer bij kan. De gascentrales hebben een levensduur van twintig tot dertig jaar. Niets garandeert dat die centrales zullen sluiten zodra ze voor België niet meer nodig zijn. Ze zullen dan gewoon de geproduceerde stroom exporteren, om de investering te doen renderen. Maar we kunnen ons die extra uitstoot niet meer veroorloven. De overheid wil dus miljoenen aan subsidies geven voor gascentrales die we niet nodig hebben, die schadelijk zijn voor het klimaat en ook lokaal een grote impact hebben, denk maar aan de stikstofuitstoot.”

Ewoud: “Geïndustrialiseerde landen als België dragen een grote historische verantwoordelijkheid voor de klimaatverandering. De uitstoot per persoon ligt bij ons ook nu nog veel hoger dan in veel andere landen. Het is dus ook aan ons om als eerste de oorzaken van het probleem aan te pakken.”

Hoe proberen jullie de gascentrales tegen te houden?

Ike: “We zetten juridische middelen in om de planning en bouw van nieuwe fossiele gascentrales tegen te houden. Daarnaast ondersteunen we lokale groepen die zich tegen die centrales verzetten. Tenslotte voeren we campagne op nationaal niveau, met acties en in samenwerking met andere groepen uit de klimaatbeweging.”

Ewoud: “Om politieke druk op te bouwen doen we verschillende soorten acties. Zo hebben we in mei vorig jaar een fietstocht georganiseerd langs alle plaatsen waar gascentrales gepland worden. We deden ook acties waarbij we reclameborden aanpassen met onze eigen boodschap. We hebben ook het kantoor van Groen-Ecolo bezet.”

Hoe is deze campagne een versterking voor de lokale groepen?

Ike: “Vanuit de campagne komt veel ondersteuning aan de lokale groepen. We brengen de mensen in lokale groepen met elkaar in contact zodat ze elkaar versterken en we delen kennis en ervaring. Vanavond bieden we bijvoorbeeld mediatraining. Doordat best veel mensen betrokken zijn die als trainer of campaigner ervaring hebben, kunnen we sneller van elkaar leren en bepaalde valkuilen vermijden.”

Ewoud: “Op wekelijkse meetings en via een online forum werken we aan een gezamenlijke strategie en maken we afspraken. Regelmatig trekken we daar ook een hele of halve dag voor uit.”

Ike: “Er zijn best grote verschillen tussen de lokale groepen. Sommige groepen worden vooral gedragen door mensen die al actief waren in de klimaatbeweging. In andere groepen zijn het meer mensen die dicht bij de plekken wonen waar de centrales gepland zijn. Die groepen kiezen soms voor andere manieren van campagne voeren. We proberen ook acties te organiseren om precies de eenheid te onderstrepen, zoals de fietstocht bijvoorbeeld.”

Jullie hebben beide veel ervaring als trainer en campaigner. Op welke manier maken jullie als trainers het verschil in deze campagne?

Ike: “Meerdere Tractie-trainers zijn in Tegengas actief. Onze bijeenkomsten verlopen best efficiënt. Zo hebben we erg geslaagde strategie-meetings gehad. We komen sneller vooruit omdat er in de groep veel ervaring verzameld is. Dat maakt dat we veel dingen niet voor het eerst doen en daarom snel kunnen schakelen.”

Ewoud: “Je merkt het bijvoorbeeld aan onze vergaderingen en bijeenkomsten. Ik probeer er tools en methodieken die ik uit trainingen ken toe te passen.”

Ike: “Ik heb ook als organiser voor de vakbond gewerkt. Daar heb ik best veel geleerd over hoe je mensen bij elkaar brengt, hoe je een groep groter maakt,… Bij het ondersteunen en oprichten van lokale groepen heeft die ervaring me wel geholpen.”

Ewoud: “Omgekeerd doet deze campagne me ook stilstaan bij de tools en methodieken die wij als trainers hanteren rond strategie. De politieke context van de campagne verandert voortdurend waardoor ook wij flexibel moeten zijn, onze strategie moeten bijsturen en kansen moeten benutten. Op die manier leer ik ook zaken bij die ik als trainer bij Tractie kan gebruiken.”